HerbPlus

ธาราบำบัด รักษาโรคเข่าเสื่อม

หรือประมาณเกือบ 10% ของประชากรทั้งประเทศ

นพ.ปานเนตร ปางพุฒิพงศ์ รองอธิบดีกรมการแพทย์ บอกว่า โรคข้อเสื่อม เป็นโรคที่พบบ่อยที่สุดในคนสูงอายุทุกเชื้อชาติ ล่าสุด พบคนไทยป่วยโรคข้อเสื่อมมากกว่า 6 ล้านคน มากที่สุดคือ “ข้อเข่า”

เนื่องจากเป็นอวัยวะที่แบกรับน้ำหนักตัวโดยตรงและยังทำหน้าที่เคลื่อนไหวเกือบตลอดเวลา ที่สำคัญ

อาการข้อเสื่อมในขณะนี้ไม่ได้เกิดเฉพาะกับผู้สูงอายุเท่านั้น หากแต่ยังเกิดกับคนวัยหนุ่มสาว โดยเฉพาะที่มีสาเหตุมาจากโรคอ้วนด้วย

“อาการของข้อเข่าเสื่อมนี้ มักพบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย 2-3 เท่าตัว งานวิจัยจากทั่วโลกระบุตรงกันว่า ภาวะความอ้วนส่งผลให้เกิดปัญหาข้อเข่าเสื่อมเพิ่มขึ้นกว่าคนที่ไม่อ้วนประมาณ 1.4 เท่า

ในจำนวนนี้ผู้หญิงจะมีความเสี่ยงประมาณ 4.37 เท่า ขณะที่ผู้ชายมีความเสี่ยงประมาณ 2.7 เท่า”

ทั้งนี้ ผลสำรวจทั่วประเทศไทยล่าสุด พบว่า มีคนอ้วนถึงประมาณ 16 ล้านคน มากเป็นอันดับ 2 ในอาเซียน หากไม่มีการควบคุมที่ดีพอ อนาคตมีแนวโน้มที่จะมีผู้ป่วยโรคข้อเสื่อมโดยเฉพาะข้อเข่าเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ

สำหรับการบำบัดรักษาด้วยน้ำ หรือธาราบำบัด (Hydrotherapy) เป็นรูปแบบหนึ่งของวิธีการรักษาทางกายภาพบำบัด ซึ่งใช้น้ำ เป็นตัวกลางหรือสื่อในการรักษา

มักทำในรูปแบบของการฝึกออกกำลังกายในน้ำ หรือการใช้คุณสมบัติของน้ำในลักษณะรูปแบบต่างกันมารักษาปัญหาของผู้ป่วย

เช่น ผู้ป่วยข้อต่อบวมที่แขนขาและมือ ผู้ป่วยมีบาดแผลไฟไหม้หรือแผลกดทับ (Pressure sore) กล้ามเนื้ออ่อนแรง ฯลฯ

การนำเอาน้ำมารักษาทางกายภาพบำบัด แบ่งได้เป็น 2 ลักษณะ การออกกำลังหรือการฝึกบริหารภายในน้ำ ที่เรียกว่า Aquatic exercise หรือ Pool exercise และการรักษาด้วยคุณสมบัติของน้ำ

ผอ.รพ.สมเด็จพระสังฆราชญาณสังวร ยังบอกว่า การบำบัดรักษาด้วยธาราบำบัดนั้น สามารถใช้ได้ทั้งน้ำร้อนและน้ำเย็นในการรักษา

เช่น ใช้รักษาในผู้ที่มีปัญหาปวดตามข้อต่อต่างๆ หรือเพื่อเป็นการผ่อนคลายความตึงเครียดของกล้ามเนื้อทุกส่วนในร่างกาย

สำหรับที่ รพ.สมเด็จพระสังฆราชญาณสังวร ได้พัฒนาหลักการบำบัดรักษาด้วยน้ำหรือธาราบำบัด โดยเป็นแห่งแรกที่ได้มีการศึกษา

วิจัยและพัฒนารูปแบบการออกกำลังกายในผู้สูงอายุที่มีปัญหาข้อเข่าเสื่อมและมีภาวะอ้วน โดยใช้โปรแกรมการออกกำลังกายร่วมกับเครื่องมือที่เสริมสร้างกำลังกล้ามเนื้อในน้ำ

“หลักการใช้น้ำบำบัด คือการใช้มวลน้ำอุ้มน้ำหนักตัวแทน และใช้ความอุ่นของน้ำสร้างความสุขสบาย โดยใช้น้ำอุ่น อุณหภูมิความร้อน 30-34 องศาเซลเซียส

เมื่อน้ำอยู่ในระดับเสมอไหล่ มวลน้ำจะอุ้มพยุงน้ำหนักตัว น้ำหนักตัวจะเหลือเพียงร้อยละ 10 ข้อเข่าไม่ต้องรับน้ำหนักตัวและแรงกระแทก ร่างกายเคลื่อนไหวดีขึ้น

ความอุ่นของน้ำจะช่วยกล้ามเนื้อผ่อนคลายได้เกือบทุกส่วน เอื้อให้การเคลื่อนไหวของร่างกายได้มากขึ้น และไม่เจ็บปวด สามารถบริหารกล้ามเนื้อ สร้างความแข็งแรงและทนทานมากขึ้น”

ระยะเวลาของการรักษาด้วยธาราบำบัดครั้งหนึ่งๆ ใช้เวลาตั้งแต่ 5-45 นาที ขึ้นกับอายุ สภาพของผู้ป่วยและอุณหภูมิของน้ำ ผู้ป่วยสูงอายุอาจจะใช้เวลาการรักษาสั้นประมาณ 5-10 นาทีในครั้งแรกแล้วค่อยๆเพิ่ม แต่ไม่ควรมากกว่า 20 หรือ 25 นาที

ถ้าผู้ป่วยที่อายุน้อยอาจใช้เวลาในการรักษาถึง 30-45 นาที ส่วนสภาพของผู้ป่วยนั้นในกรณีที่ผู้ป่วยเป็น อัมพาตครึ่งท่อน หรือบาดเจ็บตามข้อต่างๆ จะสามารถอยู่ในน้ำได้นานกว่าผู้ป่วยที่ป่วยจากโรคเป็นระบบ เช่น ผู้ป่วยข้ออักเสบรูมาตอยด์ เป็นต้น

การรักษาด้วยธาราบำบัดในปัจจุบัน มีงานวิจัยสนับสนุนจากหลายส่วน ว่า สามารถใช้เพื่อการรักษาผู้ป่วยที่มีอาการต่างๆได้ เช่น สามารถลดปวดและลดอาการเกร็งของกล้ามเนื้อ, ช่วยการผ่อนคลายทั้งร่างกายและจิตใจ, ช่วยเพิ่มพิสัยการเคลื่อนไหวของข้อ, ช่วยฝึกการทำงานของกล้ามเนื้อที่อ่อนแรง,

เพิ่มความแข็งแรงและความทนทานของกล้ามเนื้อ, ช่วยเพิ่มความสามารถในการทำงานของร่างกาย การเดินและการทรงตัว, ช่วยเพิ่มระบบการไหลเวียนโดยเฉพาะที่ผิวหนัง, ทำให้ผู้ป่วยสามารถทำกิจกรรมต่างๆได้ง่ายกว่าบนบก และกระตุ้นการทำงานของต่อมเหงื่อใต้ผิวหนัง